İğne Tedavisi

Yaşa-bağlı makula dejenerasyonu (sarı nokta, sarı benek hastalığında) göz içine iğne tedavisi uygulaması ülkemizde onaylanmıştır. Göz içine iğne yoluyla verilen pegaptanib, bevasizumab, ranibizumab ve aflibercept gibi anti-VEGF ilaçlarının, sarı nokta hastalığının ıslak tipinin tedavisinde kullanılması önemli bir gelişmedir. Aslında, göz içine ilaç enjeksiyonları (antibiyotikler ve kortizon) göz iltihaplarında 40 yılı aşkın bir süredir kullanılmaktadır. Fakat, sarı benek hastalıklarında yeni damar gelişimini ve sarı nokta kalınlaşmasını engelleyen anti-VEGF ilaçların kullanılması ise yeni ve çığır açan bir buluştur.

Klinik olarak kullanılan anti-VEGF ilaçları aşağıda belirtilmiştir;
1-Pegaptanib (Ticari adı: Macugen)
2-Bevacizumab (Ticari adı: Altuzan, Avastin)
3-Ranibizumab (Ticari adı: Lucentis)
4-Aflibercept (Ticari adı: Eylea)
5-Faricimab (Ticari adı: Vabysmo)

VEGF (vasoendothelial growth factor) ve Anti-VEGF nedir?
VEGF, göz arkasındaki hücreler tarafından hastalık durumunda salgılanan ve yeni damar oluşturan bir proteindir. Anti-VEGF ise yeni damar oluşumunu engelleyen VEGF'e karşıt olan başka bir proteindir. Anti-VEGF proteinlerinden avastin ve lucentis antikordur. VEGF'e bağlı gelişen yeni damarlar (neovaskülarizasyon) kanama ve doku kalınlaşmasına neden olduğundan yaşa-bağlı sarı nokta hastalığı, diabete bağlı ağ tabakası hastalığı (diabetik retinopati) ve retina damar tıkanıklıklarında körlüğe yol açmaktadırlar. Anti-VEGF ilaçları ise bu hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır.

Anti-VEGF tedavisi nasıl yapılır?
Pegaptanib, bevacizumab, ranibizumab, aflibercept ilaçlarından herhangi birisi göz içine enjeksiyon yoluyla verilir. Göz, uygulama sırasında damla anestezisiyle uyuşturulur. Hasta, uygulama sonrası koruyucu antibiyotik içeren göz damlaları verilerek işlemden bir gün ve 4 ila 6 hafta sonra kontrole gelmek üzere evine gönderilir. İşlem, steril koşullarda yapılır, kısa süreli ve ağrısızdır. Yan etkileri; gözde kızarıklık, ağrı, sulanma, nadir olarak ta gözde iltihap ve kanamadır.

Pegaptanib nedir ve etki mekanizması nasıldır?
Göz arkasında yeni damar oluşumunu engelleyen bir anti-VEGF ilacıdır. Pegaptanib'in, diğer anti-VEGF ilaçlarından olan bevasizumab ve ranibizumab'tan farkı genetik mühendisliğinin sonucu üretilen bir çeşit protein (aptamer) oluşudur. Son çalışmalar, pegaptanib ilacının bevasizumab ve ranibizumab ilaçlarına göre daha yavaş etkili olduğunu göstermiştir.

Bevasizumab nedir?
VEGF proteinine karşı bir antikordur. Etkinlik yönünden ranibizumabla bir farkı olmadığı bildirildiğinden, sarı nokta hastalığının ıslak tipinde ve makula ödemi tedavilerinde sık olarak kullanılmaktadır. Kalın bağırsak kanserleri tedavisinde de kullanılır. Ülkemizde, ABD ve Avrupa ülkelerinde ıslak tip makula hastalıklarının tedavisinde de göz içine ilaç enjeksiyonu şeklinde yaygın olarak kullanıldığı bilinmektedir.

Ranibizumab nedir?
Anti-VEGF ilacı olup, bileşimi bevacizumab gibi antikordur. Uygulaması aylık aralarla ıslak tip yaşa-bağlı makula dejeneresansında yapılır. Uygulanan hastaların %90’ında görmeyi koruduğu bildirilmiştir. 2006 yılında yayınlanan bir makaleye göre ıslak tip sarı nokta hastalarında kullanımı fotodinamik tedaviye göre daha iyi sonuçlar vermektedir.

Aflibercept nedir?
Anti-VEGF ilacıdır, fakat antikor değildir. İnsan füzyon proteinidir ve VEGF-trap olarak bilinir. İlk üç uygulama dört haftada bir, daha sonra duruma gör birbuçuk-iki ayda bir göz içine iğne yapılarak uygulanır. Islak tip yaşa bağlı makula dejenerasyonunda kullanılır.

Pegaptanib/Bevacizumab/Ranibizumab/Aflibercept/Faricimab (Anti-VEGF içeren ilaçları) şu anda hangi hastalıkta yaygın olarak kullanılmaktadır?
Yaşa-bağlı sarı benek (nokta) hastalığının ıslak tipinde kullanılmaktadır. Sarı benek kalınlaşması (ödem), sarı benek altındaki kanama ve yeni damar oluşumu yapan diğer göz hastalıklarında da kullanılabileceği bildirilmiştir.

Anti-VEGF ilaçları ne şekilde ve hangi sıklıkta uygulanmaktadır?
Bu ilaçlar göz içine (intravitreal), iğne yoluyla verilmektedir. Göz içine dört-altı hafta aralıklarla enjekte edilen ilaçlar, sarı noktadaki yeni damar gelişimini durdurarak ve sızıntıyı azaltarak görme kaybını engellemektedir. Afliberceptin ise farklı aralıklarla uygulanabileceği yukarıda belirtilmiştir.

Göziçine ilaç enjeksiyonu tedavisinin önemli komplikasyonları nelerdir ve hangi sıklıktadır?
Her tedavi yönteminde olduğu gibi anti-VEGF ilaç enjeksiyonu tedavisinde, nadir de olsa bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. En önemli komplikasyonu endoftalmidir (göz içi iltihabı) ve ilaç verilenlerin 0.1%’inde gözlenmiştir. Ayrıca, az oranda geçici göz içi basıncı yükselmesi, katarakt ve retina dekolmanı gibi riskleri bulunmaktadır.

Islak tip sarı nokta hastalığında göz içine ilaç enjeksiyonu tedavisinin amacı nedir?
Makula hastalıklarındaki diğer tedavi yöntemlerinde olduğu gibi göziçine iğne tedavisindeki amaç, sarı nokta hastalığının durdurulmasıdır. Bu nedenle görme kaybının ve görme kalitesindeki bozulmanın engellenmesi nihai hedeftir.

Anti-VEGF tedavisi Türkiye’de uygulanıyor mu?
Evet, yukarıda belirtilen dört ilacın tümü de Sağlık Bakanlığından onay ve ruhsat almıştır.

Göziçine anti-VEGF ilaç enjeksiyonu tedavisinin fotodinamik tedaviye göre üstünlüğünden söz edilebilir mi?
Evet, göziçine iğne tedavisinin fotodinamik tedaviye üstünlüğü, daha çok ıslak, gizli yapı gösteren ve geniş kanamalı sarı nokta hastaları için tercih nedeni olmasıdır.

Göziçine anti-VEGF ilaç enjeksiyonu tedavisiyle fotodinamik tedavi beraber uygulanabilir mi?
Evet, bu konuda karar doktor tarafından verilir. Uygun olgularda, aynı zamanda veya belirli aralıklarla uygulanabilir.

Anti-VEGF ilaçlar başka hangi göz hastalıklarında kullanılabilir?
Şeker hastalığına bağlı sarı benek kalınlaşması (makula ödemi), retina toplardamar (ven) tıkanıklıklarına bağlı makula ödemi, miyopiye bağlı sarı benek hastalığı, anjioid streaks hastalığına bağlı sarı benek kanaması ve neovasküler glokom hastalarında da göz hastalıkları uzmanının kararına göre kullanılabilir.

Anti-VEGF tedavisinde direnç gelişebilir mi?
Evet, bir ilaca direnç gelişirse başka ilaçla tedaviye devam edilir. Tedavi, direnç gelişmesi nedeniyle hiç bir zaman sonlandırılmaz.

Kortizon türevlerinin uygulamasının makula hastalığında uygulama özelliği nedir?
Kortizon türevlerinden olan triamsinolon, göziçine enjeksiyon yoluyla şeker hastalığına bağlı makula ödemi tedavisinde uygulanabilir. Diğer bir aniti-VEGF ilacının etkilemediği şeker hastalığındaki makula ödeminde alternatif tedavi yöntemlerinden birisi olarak kabul edilmektedir. Fakat, kortizonun glokom ve katarakt hastalıklarına neden olabileceği hastaya detaylı bir şekilde açıklanmalıdır.

İğne Tedavisi

MAKULA

RETİNA

BİYONİK GÖZ

GÖZ TESTLERİ